ul. Szlak 8A/5 Kraków
pn – pt 8:00 - 21:00, sb 9:00 - 14:00

Bolesność genitalno-miedniczna u kobiet

Współżycie powin­no być źró­dłem bli­sko­ści, przy­jem­no­ści i wza­jem­ne­go speł­nie­nia. Jednak dla wie­lu kobiet sta­je się ono powo­dem lęku, cier­pie­nia i wyco­fa­nia. Bolesność geni­tal­no-mied­ni­cza pod­czas pene­tra­cji, zna­na rów­nież jako geni­to-pelvic pain/penetration disor­der (GPPPD), to poważ­ne, choć wciąż zbyt rzad­ko oma­wia­ne zabu­rze­nie sek­su­al­ne, któ­re łączy w sobie doświad­cze­nie bólu i trud­no­ści w zakre­sie pene­tra­cji. GPPPD jest ofi­cjal­nie uzna­wa­nym zabu­rze­niem w kla­sy­fi­ka­cjach medycz­nych DSM‑5 i ICD-11. Jakie są jego obja­wy, skąd się bie­rze i jak je leczyć?

Kobiety dotknię­te tym zabu­rze­niem mogą doświadczać:

  • Bólu w trak­cie pene­tra­cji – zarów­no pod­czas sto­sun­ku, jak i przy apli­ka­cji tam­po­nu czy bada­niu gine­ko­lo­gicz­nym. Ból może mieć róż­ny cha­rak­ter – od ostre­go i pie­ką­ce­go, po tępy czy ciągnący.
  • Trudności z pene­tra­cją – wyni­ka­ją­ce z mimo­wol­ne­go napię­cia mię­śni, a cza­sem cał­ko­wi­tej nie­moż­no­ści odby­cia stosunku.
  • Napięcia mię­śni dna mied­ni­cy – czę­sto nie­uświa­do­mio­ne­go, wystę­pu­ją­ce­go w odpo­wie­dzi na pró­bę zbliżenia.
  • Lęku przed bólem i współ­ży­ciem – któ­ry pro­wa­dzi do uni­ka­nia kon­tak­tów seksualnych.
  • Obniżonego libi­do i pro­ble­mów emo­cjo­nal­nych – fru­stra­cji, wsty­du, poczu­cia winy, a tak­że napięć w rela­cji partnerskiej.

Kryteria dia­gno­stycz­ne

Według DSM‑5, o zabu­rze­niu moż­na mówić, gdy przez co naj­mniej 6 mie­się­cy utrzy­mu­ją się trud­no­ści zwią­za­ne z bólem, lękiem, napię­ciem mię­śnio­wym lub nie­moż­no­ścią pene­tra­cji, któ­re powo­du­ją istot­ny dys­kom­fort psy­chicz­ny lub trud­no­ści w relacjach. 

ICD-11 rów­nież uwzględ­nia to zabu­rze­nie, ale nie okre­śla kon­kret­ne­go cza­su trwa­nia obja­wów. Zamiast tego pod­kre­śla koniecz­ność wyklu­cze­nia orga­nicz­nych przy­czyn bólu oraz uwzględ­nia emo­cjo­nal­ne i spo­łecz­ne kon­se­kwen­cje pro­ble­mu. W kla­sy­fi­ka­cji ICD-11, bole­sność geni­tal­no-mied­ni­cza w trak­cie pene­tra­cji zosta­ła uwzględ­nio­na pod nazwą: „Zaburzenia sek­su­al­ne bólo­we w trak­cie penetracji”.

Przyczyny

GPPPD ma zło­żo­ną etio­lo­gię i naj­czę­ściej wyma­ga spoj­rze­nia z wie­lu per­spek­tyw. Wśród naj­częst­szych przy­czyn znaj­du­ją się:

  1. Czynniki bio­lo­gicz­ne:
    • cho­ro­by gine­ko­lo­gicz­ne (np. wul­wo­dy­nia, endo­me­trio­za, infek­cje, bli­zny po porodzie),
    • zmia­ny hor­mo­nal­ne (np. suchość pochwy po poro­dzie, meno­pau­zie czy przy anty­kon­cep­cji hormonalnej),
    • nad­mier­ne napię­cie mię­śni dna miednicy,
    • uszko­dze­nia ner­wów i zespo­ły bólowe.
  2. Czynniki psy­cho­lo­gicz­ne:
    • trau­ma­tycz­ne doświad­cze­nia (np. prze­moc sek­su­al­na, gwałt),
    • zabu­rze­nia psy­chicz­ne (depre­sja, zabu­rze­nia lęko­we, PTSD),
    • nega­tyw­ne prze­ko­na­nia doty­czą­ce sek­su i cia­ła, brak edu­ka­cji seksualnej.
  3. Czynniki spo­łecz­no-kul­tu­ro­we:
    • suro­we wycho­wa­nie, reli­gij­ne lub mora­li­stycz­ne podej­ście do seksualności,
    • poczu­cie wsty­du wobec wła­sne­go cia­ła i potrzeb seksualnych,
    • brak wspar­cia w rela­cji, tabu­iza­cja roz­mów o seksie.

Leczenie

Leczenie GPPPD opie­ra się na podej­ściu inter­dy­scy­pli­nar­nym i dosto­so­wa­niu tera­pii do kon­kret­nej oso­by i jej histo­rii. Kluczowe ele­men­ty lecze­nia to:

1.  Edukacja i psychoedukacja

Zrozumienie przy­czyn bólu, nauka ana­to­mii, fizjo­lo­gii oraz roz­po­zna­wa­nie napięć w cie­le to pierw­szy krok do poprawy.

2.  Fizjoterapia uroginekologiczna

Manualna tera­pia mię­śni dna mied­ni­cy, ćwi­cze­nia relak­sa­cyj­ne, bio­fe­ed­back, elek­tro­sty­mu­la­cja, pra­ca z dila­to­ra­mi, tre­ning pęche­rza – to tyl­ko nie­któ­re z metod.

3.  Psychoterapia

Podejścia opar­te na CBT (tera­pii poznaw­czo-beha­wio­ral­nej), ACT (tera­pii akcep­ta­cji i zaan­ga­żo­wa­nia), tera­pii trau­my, pra­cy z cia­łem i uważ­no­ści (mind­ful­ness). Wsparcie psy­cho­te­ra­peu­ty może być nie­oce­nio­ne, szcze­gól­nie w pra­cy z lękiem, trau­mą czy niskim poczu­ciem wła­snej wartości.

4.  Farmakoterapia

W zależ­no­ści od przy­czy­ny – od miej­sco­wych kre­mów z lido­ka­iną lub estro­ge­nem, przez leki prze­ciw­de­pre­syj­ne (ami­tryp­ty­li­na, dulok­se­ty­na), prze­ciw­pa­dacz­ko­we (gaba­pen­ty­na, pre­ga­ba­li­na), aż po czop­ki dopo­chwo­we z dia­ze­pa­mem. W nie­któ­rych przy­pad­kach stosuje

się tak­że iniek­cje botu­li­no­we lub zabie­gi laserowe.

5.  Wsparcie partnerskie

Otwartość na roz­mo­wę, wspar­cie ze stro­ny part­ne­ra i pra­ca nad intym­no­ścią bez pre­sji pene­tra­cji są nie­zwy­kle waż­ne w pro­ce­sie leczenia.

Choć GPPPD może wyda­wać się trud­nym tema­tem, nie nale­ży go igno­ro­wać. Ból pod­czas sek­su nie jest „nor­mal­ny” i nie trze­ba się z nim godzić. To zabu­rze­nie, któ­re moż­na i war­to leczyć. Z pomo­cą spe­cja­li­stów – sek­su­olo­gów, gine­ko­lo­gów, fizjo­te­ra­peu­tów psy­cho­te­ra­peu­tów – moż­li­we jest odzy­ska­nie kom­for­tu, przy­jem­no­ści i bli­sko­ści w relacji.

Jeśli doświad­czasz bólu pod­czas sek­su – nie cze­kaj. Zasługujesz na zro­zu­mie­nie, wspar­cie i zdro­wą, satys­fak­cjo­nu­ją­cą seksualność.

Przegląd prywatności

Ta strona korzysta z ciasteczek, aby zapewnić Ci najlepszą możliwą obsługę. Informacje o ciasteczkach są przechowywane w przeglądarce i wykonują funkcje takie jak rozpoznawanie Cię po powrocie na naszą stronę internetową i pomaganie naszemu zespołowi w zrozumieniu, które sekcje witryny są dla Ciebie najbardziej interesujące i przydatne.