Jak pandemia COVID-19 wpłynęła na zdrowie psychiczne Polaków?

Pandemia wywo­ła­na przez koro­na­wi­ru­sa SARS-CoV‑2 wybu­chła w roku 2019 w mie­ście Wuhan w Chinach, a w roku 2020 w mar­cu zano­to­wa­no już pierw­sze zacho­ro­wa­nia w Polsce. Następstwa spo­łecz­ne, eko­no­micz­ne i gospo­dar­cze pan­de­mii wywo­ła­ły ogól­no­świa­to­wy kry­zys. Recesja gospo­dar­cza, szko­dli­wy wpływ sytu­acji pan­de­micz­nej na tury­sty­kę, kul­tu­rę, ochro­nę zdro­wia czy prze­stęp­czość nie wyczer­pu­ją jed­nak listy kon­se­kwen­cji pan­de­mii COVID-19. Po dwóch latach pan­de­mii publi­ko­wa­nych jest coraz wię­cej wyni­ków rze­tel­nych badań doty­czą­cych wpły­wu ogól­no­świa­to­wej sytu­acji na stan psy­chicz­ny popu­la­cji, któ­ra czę­sto­kroć musia­ła zmie­rzyć się z zupeł­ną zmia­ną dotych­cza­so­we­go życia. Dla wie­lu zmia­na ta zwią­za­na była z lękiem o zdro­wie wła­sne oraz innych człon­ków rodzi­ny, z izo­la­cją czy utra­tą sta­bil­no­ści mate­rial­nej. Pogorszenie zdro­wia psy­chicz­ne­go w wyni­ku pan­de­mii dotknę­ło wię­cej osób niż sam wirus SARS CoV‑2. Ponadto, kon­se­kwen­cje dla zdro­wia psy­chicz­ne­go epi­de­mii mogą trwać znacz­nie dłu­żej niż ona sama. 

Wnioski z badań nad popu­la­cją pol­ską dowo­dzą m.in., że w cza­sie pan­de­mii COVID-19: 

● Polacy w wie­ku młod­szym niż 45 lat doświad­cza­li wię­cej obja­wów lęku uogól­nio­ne­go i depre­sji niż oso­by star­sze (Gambin i in., 2021) 

● Polacy nie posia­da­ją­cy sta­bil­no­ści mate­rial­nej i cią­gło­ści wyna­gro­dze­nia oraz oso­by, któ­re stra­ci­ły pra­cę w wyni­ku pan­de­mii doświad­cza­li wię­cej obja­wów lęku uogól­nio­ne­go i depre­sji (Gambin i in., 2021) 

● Polaków, któ­rzy doświad­czy­li kwa­ran­tan­ny bądź izo­la­cji domo­wej cha­rak­te­ry­zo­wa­ło więk­sze nasi­le­nie obja­wów depre­sji (Gambin i in., 2021) 

● wię­cej obja­wów lęko­wych doświad­cza­ły kobie­ty niż męż­czyź­ni, oso­by posia­da­ją­ce dzie­ci niż oso­by bez­dziet­ne, a tak­że oso­by cho­ru­ją­ce prze­wle­kle na cho­ro­by fizycz­ne (Malesza, Kaczmarek, 2021) 

● wię­cej obja­wów lęko­wych doświad­czy­ły tak­że oso­by przyj­mu­ją­ce wię­cej infor­ma­cji na temat pan­de­mii z róż­nych źró­deł, a tak­że oso­by, któ­re nie utrzy­my­wa­ły prze­ko­na­nia, iż wła­snym zacho­wa­niem mogą wpły­nąć na praw­do­po­do­bień­stwo bycia zain­fe­ko­wa­nym (Malesza, Kaczmarek, 2021) 

● 1/3 mło­dzie­ży w wie­ku 13–17 lat oce­ni­ła swo­je zado­wo­le­nie z życia jako niskie oraz przy­zna­ła, że ich stan psy­chicz­ny się pogor­szył (złe samo­po­czu­cie rapor­to­wa­ły czę­ściej dziew­czy­ny) (Pyżalski, 2021) 

● wśród uczniów naj­wię­cej obja­wów depre­syj­nych doświad­cza­li ucznio­wie lice­ów (Gambin i

in., 2021) 

● oko­ło 11% nasto­lat­ków rapor­to­wa­ło prze­moc domo­wą (głów­nie psy­chicz­ną) i doty­czy­ło to czę­ściej mło­dzie­ży zamiesz­ku­ją­cej tere­ny wiej­skie (Gambin i in., 2021) 

● wzrost spo­ży­wa­nia alko­ho­lu został zare­je­stro­wa­ny wśród osób star­szych, któ­re przed pan­de­mią były już czyn­ne zawo­do­wo i był więk­szy niż w młod­szej gru­pie osób stu­diu­ją­cych, co moż­na wią­zać z fak­tem, iż oso­by mło­de czę­ściej spo­ży­wa­ją alko­hol w sytu­acjach spo­tkań towa­rzy­skich, któ­re to w cza­sie pan­de­mii były ogra­ni­czo­ne (Bartoszek, Walkowiak, Bartoszek, Kardas, 2020) 

● nie zaob­ser­wo­wa­no róż­ni­cy w kon­sump­cji alko­ho­lu pomię­dzy kobie­ta­mi a męż­czy­zna­mi (Bartoszek, Walkowiak, Bartoszek, Kardas, 2020) 

● oso­by miesz­ka­ją­ce samot­nie doświad­czy­ły wzro­stu poczu­cia samot­no­ści i zmę­cze­nia życiem 

● dowie­dzio­no rów­nież pogor­sze­nia rela­cji inter­per­so­nal­nych u Polaków; szcze­gól­nie duże pogor­sze­nie funk­cjo­no­wa­nia doty­czy­ło osób, któ­re przed pan­de­mią oce­nia­ły swo­ją satys­fak­cję z życia i nastrój bar­dzo wyso­ko (Gawrych, Cichoń, Kiejna, 2021) 

● ogól­nie oko­ło 60% bada­nych w 2021 Polaków dekla­ro­wa­ło wystę­po­wa­nie obja­wów zabu­rzeń psy­chicz­nych w natę­że­niu prze­kra­cza­ją­cym nor­my dla popu­la­cji ( Babicki, Szewczykowska, Malsalerz-Migas, 2021) 

Jeśli nie­po­ko­ją Cię Twoje reak­cje emo­cjo­nal­ne bądź roz­po­zna­jesz w sobie symp­to­my zabu­rzeń lęko­wych czy depre­syj­nych – skon­sul­tuj się z psy­chia­trą, a w następ­nej kolej­no­ści z psy­cho­te­ra­peu­tą. W naszym Centrum Psychoterapii i Seksuologii Empatia przyj­mu­ją psy­chia­trzy lek.med. Kamil Gorczyca oraz dr n.med. Lech Popiołek, a tak­że tera­peu­ci – m.in. mgr Justyna Ziarkowska, mgr Natalia Czapnik-Kostanek.