Zaburzenia snu i ich konsekwencje

Sen to cyklicz­nie poja­wia­ją­cy się stan nasze­go orga­ni­zmu, a dokład­nie ośrod­ko­we­go ukła­du ner­wo­we­go. Najbardziej cha­rak­te­ry­stycz­ne cechy tego sta­nu to znie­sie­nie świa­do­mo­ści i bez­ruch. Sen ma wła­sny rytm i dzie­li się na dwie powta­rza­ją­ce się fazy. Pierwsza z nich to faza NREM, czy­li tak zwa­ny sen o wol­nych ruchach gałek ocznych. Trwa oko­ło 80–100 minut po zaśnię­ciu. To “sen wol­no­fa­lo­wy”, czy­li głę­bo­ki, pod­czas któ­re­go orga­nizm naj­bar­dziej się rege­ne­ru­je. Po fazie NREM nastę­pu­je faza REM, czy­li sen o szyb­kich ruchach gałek ocznych. W tej fazie powsta­ją marze­nia sen­ne. Obie fazy prze­pla­ta­ją się wza­jem­nie, a wraz z dłu­go­ścią snu skra­ca się dłu­gość snu wol­no­fa­lo­we­go, a wydłu­ża się faza REM, dla­te­go też czę­sto budzi­my się z wra­że­niem, że naj­in­ten­syw­niej­sze i naj­dłuż­sze marze­nia sen­ne poja­wi­ły się nad ranem.

Bezsenność

Wiedza na temat faz snu jest klu­czo­wa do zro­zu­mie­nia zabu­rze­nia, jakim jest bez­sen­ność. Obiektywnym wskaź­ni­kiem wystę­po­wa­nia bez­sen­no­ści jest bowiem mała ilość bądź zupeł­ny brak snu wol­no­fa­lo­we­go, czy­li fazy NREM, w któ­rej to orga­nizm wypo­czy­wa pod­czas tzw. snu głe­bo­kie­go, a mózg wytwa­rza fale del­tha. Objawem bez­sen­no­ści jest głów­nie trud­ność z zasy­pia­niem. Część osób z dia­gno­zą bez­sen­no­ści mie­wa rów­nież pro­ble­my zwią­za­ne z wybu­dza­niem się w środ­ku nocy czy zbyt wcze­snym budze­niem. Należą oni jed­nak do mniej­szo­ści. Co wię­cej, zbyt wcze­sne budze­nie się może być ozna­ką innych zabu­rzeń zwią­za­nych z depre­sją. Aby móc posta­wić roz­po­zna­nie bez­sen­no­ści obja­wy muszą poja­wiać się mini­mum 3 razy w tygo­dniu i powin­ny trwać conajm­niej mie­siąc. Przed posta­wie­niem dia­gno­zy nale­ży rów­nież wyklu­czyć inne przy­czy­ny zabu­rzeń snu, takie jak cho­ro­by soma­tycz­ne, zabu­rze­nia psy­chicz­ne czy też przyj­mo­wa­nie sub­stan­cji psy­cho­ak­tyw­nych. Dane sta­ty­stycz­ne dono­szą, że na zabu­rze­nia snu może skar­żyć się nawet od 20 do 50% spo­łe­czeń­stwa. Bezsenność pier­wot­na doty­czy jed­nak­że tyl­ko oko­ło 6% popu­la­cji. Dlatego też, w wie­lu przy­pad­kach war­to zasta­no­wić się nad czyn­ni­ka­mi wywo­łu­ją­cy­mi bez­sen­ność wtór­ną, któ­ry­mi mogą być mię­dzy inny­mi: depre­sja, stres, ból, padacz­ka, ner­wi­ca lęko­wa czy cho­ro­ba maniakalno-depresyjna.

Problemy ze snem mogą pro­wa­dzić do nie­do­bru snu. Niedobór snu ma kon­se­kwen­cje dla zdro­wia fizycz­ne­go i psy­chicz­ne­go. Należy do nich m.in.: zabu­rze­nia nastro­ju, uwa­gi, spa­dek moty­wa­cji, więk­sza skłon­ność do podej­mo­wa­nia ryzy­ka, upo­śle­dze­nie aktyw­no­ści ukła­du immu­no­lo­gicz­ne­go czy pro­ble­my z utrwa­la­niem śla­dów pamię­cio­wych. Długotrwały nie­do­bór snu może wywo­ły­wać sta­ny zbli­żo­ne do psy­cho­zy, halu­cy­na­cje, sta­ny para­no­idal­ne. Po oko­ło 72 godzi­nach bez snu może też poja­wiać się deper­so­na­li­za­cja, dere­ali­za­cja, drże­nia mię­śni, któ­re reagu­ją w ten spo­sób na nie­do­bór sub­stan­cji odżyw­czych, Może tak­że wystą­pić cza­so­wa utra­ta zdol­no­ści roz­po­zna­wa­nia kolorów.

Jeśli cier­pisz na zabu­rze­nia snu skon­tak­tuj się ze spe­cja­li­stą psy­chia­trą. W naszym Centrum Psychoterapii i Seksuologii Empatia przyj­mu­ją psy­chia­trzy lek.med. Kamil Gorczyca – psy­chia­tra doro­słych oraz dr n.med. Lech Popiołek – psy­chia­tra dzie­cię­cy, czło­nek pol­skie­go towa­rzy­stwa badań nad snem.