Sen to cyklicznie pojawiający się stan naszego organizmu, a dokładnie ośrodkowego układu nerwowego. Najbardziej charakterystyczne cechy tego stanu to zniesienie świadomości i bezruch. Sen ma własny rytm i dzieli się na dwie powtarzające się fazy. Pierwsza z nich to faza NREM, czyli tak zwany sen o wolnych ruchach gałek ocznych. Trwa około 80–100 minut po zaśnięciu. To “sen wolnofalowy”, czyli głęboki, podczas którego organizm najbardziej się regeneruje. Po fazie NREM następuje faza REM, czyli sen o szybkich ruchach gałek ocznych. W tej fazie powstają marzenia senne. Obie fazy przeplatają się wzajemnie, a wraz z długością snu skraca się długość snu wolnofalowego, a wydłuża się faza REM, dlatego też często budzimy się z wrażeniem, że najintensywniejsze i najdłuższe marzenia senne pojawiły się nad ranem.
Bezsenność
Wiedza na temat faz snu jest kluczowa do zrozumienia zaburzenia, jakim jest bezsenność. Obiektywnym wskaźnikiem występowania bezsenności jest bowiem mała ilość bądź zupełny brak snu wolnofalowego, czyli fazy NREM, w której to organizm wypoczywa podczas tzw. snu głebokiego, a mózg wytwarza fale deltha. Objawem bezsenności jest głównie trudność z zasypianiem. Część osób z diagnozą bezsenności miewa również problemy związane z wybudzaniem się w środku nocy czy zbyt wczesnym budzeniem. Należą oni jednak do mniejszości. Co więcej, zbyt wczesne budzenie się może być oznaką innych zaburzeń związanych z depresją. Aby móc postawić rozpoznanie bezsenności objawy muszą pojawiać się minimum 3 razy w tygodniu i powinny trwać conajmniej miesiąc. Przed postawieniem diagnozy należy również wykluczyć inne przyczyny zaburzeń snu, takie jak choroby somatyczne, zaburzenia psychiczne czy też przyjmowanie substancji psychoaktywnych. Dane statystyczne donoszą, że na zaburzenia snu może skarżyć się nawet od 20 do 50% społeczeństwa. Bezsenność pierwotna dotyczy jednakże tylko około 6% populacji. Dlatego też, w wielu przypadkach warto zastanowić się nad czynnikami wywołującymi bezsenność wtórną, którymi mogą być między innymi: depresja, stres, ból, padaczka, nerwica lękowa czy choroba maniakalno-depresyjna.
Problemy ze snem mogą prowadzić do niedobru snu. Niedobór snu ma konsekwencje dla zdrowia fizycznego i psychicznego. Należy do nich m.in.: zaburzenia nastroju, uwagi, spadek motywacji, większa skłonność do podejmowania ryzyka, upośledzenie aktywności układu immunologicznego czy problemy z utrwalaniem śladów pamięciowych. Długotrwały niedobór snu może wywoływać stany zbliżone do psychozy, halucynacje, stany paranoidalne. Po około 72 godzinach bez snu może też pojawiać się depersonalizacja, derealizacja, drżenia mięśni, które reagują w ten sposób na niedobór substancji odżywczych, Może także wystąpić czasowa utrata zdolności rozpoznawania kolorów.
Jeśli cierpisz na zaburzenia snu skontaktuj się ze specjalistą psychiatrą. W naszym Centrum Psychoterapii i Seksuologii Empatia przyjmują psychiatrzy lek.med. Kamil Gorczyca – psychiatra dorosłych oraz dr n.med. Lech Popiołek – psychiatra dziecięcy, członek polskiego towarzystwa badań nad snem.
