Pierwsza wizyta u seksuologa

O trud­no­ściach zwią­za­nych z sek­su­al­no­ścią mówi się coraz odważ­niej, coraz czę­ściej też poja­wia się chęć zro­zu­mie­nia swo­ich nie­po­ko­jów i wąt­pli­wo­ści. Jednak wizy­ta u spe­cja­li­sty i poru­sza­nie kwe­stii intym­nych nadal może wią­zać się ze skrę­po­wa­niem, oba­wą przed nega­tyw­ną oce­ną, czy poczu­ciem winy. Aby zmi­ni­ma­li­zo­wać lęk oraz uła­twić przy­go­to­wa­nie do kon­sul­ta­cji, przy­go­to­wa­li­śmy arty­kuł, któ­ry odpo­wia­da na pyta­nia z czym może wią­zać się wizy­ta u sek­su­olo­ga, jakie tema­ty war­to poru­szyć, a tak­że w jakim zakre­sie kon­sul­ta­cje sek­su­olo­gicz­ne mogą być pomoc­ne.

KOMPETENCJE SEKSUOLOGA

Przed wybo­rem spe­cja­li­sty, z któ­rym chcie­li­by­śmy omó­wić kwe­stie zwią­za­ne z sek­su­al­no­ścią, war­to wie­dzieć, kim jest sek­su­olog oraz jakie kom­pe­ten­cje powi­nien posia­dać. Osoba udzie­la­ją­ca pomo­cy sek­su­olo­gicz­nej musi posia­dać wykształ­ce­nie z zakre­su medy­cy­ny, psy­cho­lo­gii lub kie­run­ków pokrew­nych oraz ukoń­czyć dodat­ko­we stu­dia sek­su­olo­gicz­ne, a dane o wykształ­ce­niu oraz doświad­cze­niu zawo­do­wym powin­ny być łatwo dostęp­ne dla zain­te­re­so­wa­nych (np. opi­sa­ne na stro­nie inter­ne­to­wej). Co wię­cej, sek­su­olo­dzy powin­ni sta­le uzu­peł­niać swo­ją wie­dzę, uczest­ni­cząc w super­wi­zjach, szko­le­niach czy kon­fe­ren­cjach. Osobę pro­wa­dzą­cą kon­sul­ta­cje powin­na cecho­wać  spraw­ność w poru­sza­niu się po tema­tach sek­su­olo­gicz­nych oraz kla­row­ność wła­snej  posta­wy wobec sek­su­al­no­ści. Seksuolodzy powin­ni cha­rak­te­ry­zo­wać się boga­tą wie­dzą oraz dobrą zna­jo­mo­ścią ter­mi­no­lo­gii z dzie­dzi­ny psy­cho­lo­gii i seksuologii.

SPOSÓB PRZEPROWADZENIA KONSULTACJI SEKSUOLOGICZNEJ

Konsultacje sek­su­olo­gicz­ne powin­ny odby­wać się w atmos­fe­rze zro­zu­mie­nia, spo­ko­ju i nie­oce­nia­nia. Większość osób może doświad­czać trud­no­ści przy oma­wia­niu tema­tów sek­su­olo­gicz­nych, a dla wie­lu z nich takie spo­tka­nie może być pierw­szą oka­zją do dzie­le­nia się intym­ny­mi doświad­cze­nia­mi. Dlatego spe­cja­li­sta powi­nien wyka­zać się cier­pli­wo­ścią oraz powstrzy­mać się od osą­du. Niewskazany jest nacisk na pacjen­ta w celu wydo­by­cia infor­ma­cji, ponie­waż  naru­sza to jego gra­ni­ce i może nie­ko­rzyst­nie wpły­nąć na dal­szy prze­bieg lecze­nia. Ważny jest rów­nież język, jakim posłu­gu­je się sek­su­olog. Sformułowania i zwro­ty zwią­za­ne z budo­wą narzą­dów płcio­wych lub aktyw­no­ścią sek­su­al­ną mogą być pacjen­tom nie­zna­ne. Specjalista powi­nien upew­nić się, czy pacjent jest zazna­jo­mio­ny z ter­mi­no­lo­gią, a w razie nie­peł­nej wie­dzy wyja­śnić nie­zro­zu­mia­łe kwe­stie. Konsultacja powin­na odbyć się sta­cjo­nar­nie (ewen­tu­al­nie w uza­sad­nio­nych sytu­acjach onli­ne) przez jed­ną oso­bę w gabi­ne­cie, aby zapew­nić pacjen­tom bez­piecz­ną prze­strzeń i odpo­wied­nie warun­ki do roz­mo­wy. W jej trak­cie moż­na podzie­lić się swo­imi trud­no­ścia­mi oraz doświad­cze­nia­mi. Na pod­sta­wie zgło­szo­ne­go pro­ble­mu spe­cja­li­sta prze­pro­wa­dza wywiad, któ­ry umoż­li­wia prze­pro­wa­dze­nie dia­gno­sty­ki oraz zapro­po­no­wa­nie odpo­wied­niej for­my pomocy.

WYWIAD SEKSUOLOGICZNY

Podczas pierw­szej wizy­ty naj­waż­niej­szym eta­pem jest prze­pro­wa­dze­nie szcze­gó­ło­we­go wywia­du. Dzięki nie­mu sek­su­olog może dokład­nie poznać sytu­ację oso­by zgła­sza­ją­cej się po pomoc oraz okre­ślić jego cier­pie­nie psy­chicz­ne. Specjalista roz­po­czy­na kon­sul­ta­cję od zapo­zna­nia się ze zgło­szo­nym pro­ble­mem oraz pod­sta­wo­wy­mi dany­mi pacjen­ta, taki­mi jak wiek, zawód, stan cywil­ny czy rela­cje rodzin­ne. Przebieg wywia­du uza­leż­nio­ny jest od typu trud­no­ści, z jaki­mi zma­ga się pacjent. W przy­pad­ku zgło­sze­nia dole­gli­wo­ści wska­zu­ją­cych na wystę­po­wa­nie trud­no­ści sek­su­al­nych, sek­su­olog na pod­sta­wie obo­wią­zu­ją­cych kla­sy­fi­ka­cji cho­rób i pro­ble­mów zdro­wot­nych dopy­tu­je o infor­ma­cje, nie­zbęd­ne do potwier­dze­nia lub wyklu­cze­nia dia­gno­zy. Aktualna oce­na życia sek­su­al­ne­go to obszar, któ­ry war­to zba­dać nie­za­leż­nie od powo­du kon­sul­ta­cji. Pytania mogą doty­czyć oce­ny popę­du i pod­nie­ce­nia sek­su­al­ne­go, sta­nu zdro­wia sek­su­al­ne­go (pacjen­ta oraz partnera/ki), zain­te­re­so­wa­nia i pre­fe­ren­cji sek­su­al­nych czy cenio­nych czyn­no­ści sek­su­al­nych. Ważnym ele­men­tem wywia­du sek­su­olo­gicz­ne­go jest rów­nież spraw­dze­nie prze­bie­gu okre­su doj­rze­wa­nia, czy­li odczuć zwią­za­nych ze zmia­na­mi bio­lo­gicz­ny­mi w cie­le, wspo­mnień z kon­tak­tów rówie­śni­czych, pierw­szych doświad­czeń z aktyw­no­ści sek­su­al­nych, for­my i posta­wy wobec mastur­ba­cji oraz jakość prze­ka­zy­wa­nej edu­ka­cji sek­su­al­nej przez rodzi­ców lub szko­łę. W trak­cie wizy­ty poja­wić się mogą rów­nież pyta­nia doty­czą­ce okre­su dzie­ciń­stwa – wycho­wa­nia, śro­do­wi­ska rodzin­ne­go czy wspo­mnień doty­czą­cych sek­su­al­no­ści (np. zaba­wy sek­su­al­ne, eks­plo­ra­cja cia­ła, zapa­mię­ta­ne sce­ny sek­su­al­ne). Niewątpliwie na życie sek­su­al­ne wpły­wa rów­nież jakość rela­cji mał­żeń­skiej lub part­ner­skiej, co rów­nież może być czę­ścią roz­mo­wy. Wśród innych istot­nych infor­ma­cji, któ­re mogą być zwią­za­ne z dole­gli­wo­ścia­mi sek­su­al­ny­mi, nale­ży wyróż­nić przede wszyst­kim prze­by­te cho­ro­by lub zabu­rze­nia psy­chicz­ne, przyj­mo­wa­ne leki oraz wystę­pu­ją­ce nałogi.

CELE KONSULTACJI SEKSUOLOGICZNEJ

Po zebra­niu obszer­ne­go wywia­du sek­su­olo­gicz­ne­go, rolą spe­cja­li­sty jest posta­wie­nie wstęp­nej dia­gno­zy. W zależ­no­ści od stwier­dzo­ne­go pro­ble­mu, sek­su­olog udzie­la porad psy­cho­edu­ka­cyj­nych,  roz­po­czy­na tera­pię sek­su­olo­gicz­ną lub okre­śla dal­sze zale­ce­nia. Niekiedy w celu uzu­peł­nie­nia dia­gno­sty­ki wska­za­ne jest wyko­na­nie bada­nia oso­bo­wo­ści za pomo­cą testów psy­cho­lo­gicz­nych lub wypeł­nie­nie kwe­stio­na­riu­szy doty­czą­cych życia sek­su­al­ne­go. Wizyta może zakoń­czyć się na jed­nym spo­tka­niu, któ­re będzie obej­mo­wa­ło w dużej mie­rze tre­ści psy­cho­edu­ka­cyj­ne (np. roz­wie­wa­nie wąt­pli­wo­ści doty­czą­cych podej­mo­wa­nych dzia­łań sek­su­al­nych lub porad­nic­two z zakre­su metod popra­wy jako­ści kon­tak­tów sek­su­al­nych). W przy­pad­ku stwier­dze­nia poważ­niej­szych trud­no­ści, kon­takt z sek­su­olo­giem może trwać od kil­ku do kil­ku­na­stu spo­tkań, w trak­cie któ­rych spe­cja­li­sta zle­ca wyko­na­nie zadań, udzie­la wspar­cia oraz obser­wu­je rezul­ta­ty wpro­wa­dzo­nych zmian. W sytu­acji, gdy trud­no­ści sek­su­olo­gicz­ne wią­żą się z trud­no­ścia­mi psy­cho­lo­gicz­ny­mi, może zostać zale­co­na psy­cho­te­ra­pia, uwzględ­nia­ją­ca pra­cę zarów­no nad sek­su­al­no­ścią, jak i obsza­ra­mi psychicznymi.

Praca z zabu­rze­nia­mi lub dole­gli­wo­ścia­mi sek­su­al­ny­mi czę­sto wyma­ga współ­pra­cy wie­lu spe­cja­li­stów z róż­nych obsza­rów zdro­wia – psy­chia­trów, gine­ko­lo­gów, uro­lo­gów, neu­ro­lo­gów, psy­cho­te­ra­peu­tów czy uro­fi­zjo­te­ra­peu­tów. W wie­lu  przy­pad­kach oso­ba wyko­nu­ją­ca kon­sul­ta­cję sek­su­olo­gicz­ną może zale­cić wizy­tę u wymie­nio­nych osób w celu uzu­peł­nie­nia dia­gno­sty­ki oraz pra­cy nad inny­mi obsza­ra­mi wpły­wa­ją­cy­mi na spraw­ność sek­su­al­ną. Gdy zgła­sza­na trud­ność wykra­cza poza sfe­rę sek­su­al­no­ści i doty­czy innych obsza­rów życia, oso­ba pro­wa­dzą­ca powin­na udzie­lić wspar­cia psy­cho­lo­gicz­ne­go, zapro­po­no­wać kon­sul­ta­cję psy­chia­trycz­ną lub psychoterapię.

Zarówno w przy­pad­ku nie­wiel­kich wąt­pli­wo­ści doty­czą­cych sfe­ry sek­su­al­nej, jak i dłu­go­trwa­łych dole­gli­wo­ści zale­ca­na jest wizy­ta u sek­su­olo­ga. W naszym Centrum Medycznym Empatia doświad­czo­ny zespół spe­cja­li­stek i spe­cja­li­stów pro­wa­dzi kon­sul­ta­cje sek­su­olo­gicz­ne. Pracą w tym obsza­rze zaj­mu­ją się mię­dzy inny­mi: Kamila Mikołajewska, Justyna Oszańca-Czado, Sylwia Szydłowska-Cyganek, Marcin Grabowski, Dorota Otwinowska.